สรุปหน้าตาความยากจน ของแต่ละประเทศทั่วโลก

ในปี 2558- 2561 อัตราความยากจนของไทยเพิ่มขึ้นจากร้อยละ 7.2 เป็นร้อยละ 9.8
จำนวนประชากรที่อยู่ในภาวะยากจนเพิ่มขึ้นจาก 4,850,000 คนเป็นมากกว่า 6,700,000 คน
อัตราความยากจนในพื้นที่ขัดแย้งสามจังหวัดชายแดนใต้สูงที่สุดเป็นครั้งแรกในปี พ.ศ. 2560

ทำไมคนไทยจนมากขึ้น?

ปัญหาหลัก มาจากการเติบโตทางเศรษฐกิจที่ต่ำเพียง 2.7% (ไตรมาส 4 ปี 2562)
ต่ำกว่าประเทศกำลังพัฒนาอื่นๆ ในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิกเสียอีก
ประกอบกับอาชีพเกษตรกรที่ต้องเผชิญกับภัยแล้งอย่างหนัก ทำให้คนจนที่สุดของประเทศเกือบครึ่ง มีรายได้ลดลง ในขณะที่ภาวะความรุนแรงในพื้นที่ขัดแย้งสามจังหวัดชายแดนใต้ ส่งผลต่อความยากจนของผู้คนในแถบนั้นอย่างชัดเจน

นอกจากนี้ สิ่งที่เป็นต้นตอปัญหาที่ชัดเจนที่สุดก็คือความเหลื่อมล้ำ ในปี 2018 ไทยมีความเหลื่อมล้ำสูงเป็นอันดับ 1 ของโลก
สิ่งที่ชัดที่สุดคือการเข้าถึงโอกาสของเยาวชนแต่ละภูมิภาค เทียบกับเมืองหลวง

เด็กในกรุงเทพฯ ที่มีอายุระหว่าง 6 – 14 ปีมากกว่าครึ่ง
สามารถเข้าถึงโอกาสครบได้ทุกด้าน (อาทิ การศึกษา สินทรัพย์ และโครงสร้างพื้นฐาน)
แต่เมื่อเทียบกับเด็กในภาคอีสาน ที่มีเพียงแค่ร้อยละ 10 เท่านั้นที่จะได้รับโอกาสเดียวกันนี้

ปัญหาความเหลื่อมล้ำ จึงเป็นปัญหาสำคัญปัญหาหนึ่งของไทย
เพราะถึงแม้ว่าเศรษฐกิจจะเติบโต แต่ไม่ได้แปลว่าความรวยนั้นจะไหลรินลงมายังผู้คนที่ไร้โอกาสมากพอที่จะลืมตาอ้าปากได้

เซาท์ซูดาน – ประเทศที่จนที่สุดในโลก

ในปี 2019 เซาท์ซูดานมีคนจนกว่า 9 ล้านคน จากประชากร 11 ล้านคน คิดเป็นสัดส่วนราวๆ 82% ซึ่งถือว่าเป็นสัดส่วนที่สูงมาก ทำให้เซาท์ซูดานเป็นประเทศที่จนที่สุดในโลก

หากบอกแค่ว่าจนที่สุด อาจไม่เห็นภาพชัด แต่ถ้าบอกว่าประชากรของเซาท์ซูดาน 44% ขาดแคลนอาหาร ประชาชนกว่า 4 ล้านคน หรือ 33% ต้องเดินด้วยเท้ากว่าครึ่งชั่วโมงเพื่อไปหาแหล่งน้ำดื่ม เด็กๆ 17% ไม่ได้รับวัคซีนป้องกันโรค ประชากร 67% อ่านไม่ออกเขียนไม่ได้ และอีกกว่า 80% ไม่มีแม้แต่ห้องน้ำใช้

โดยต้นตอปัญหาความยากจนนี้ มาจากความขัดแย้งเรื่องน้ำมันระหว่างประเทศเซาท์ซูดานกับประเทศซูดาน ซึ่งถ้าหากไม่ได้รับการแก้ไขในเร็ววัน สถานการณ์ความเป็นอยู่ของประชาชนอาจไม่มีวันดีขึ้นเลย

เกาหลีใต้ – ที่พักคับแคบ คนชราไม่เคยได้หยุดพัก

แม้เกาหลีใต้จะถูกพูดถึงในแง่มุมความบันเทิงและเทคโนโลยีเป็นส่วนใหญ่
แต่เมื่อความเหลื่อมล้ำถูกตีแผ่ออกมาในภาพยนตร์ Parasite
ปัญหาความเหลื่อมล้ำและคนจนในเกาหลีใต้ก็เป็นที่พูดถึงในวงกว้าง

แม้เกาหลีใต้จะเจริญมาก แต่ความเจริญนั้นก็กระจุกอยู่แต่ในพื้นที่เศรษฐกิจเท่านั้น
หนุ่มสาวจำนวนมาก ต้องอพยพเข้ามาแสวงหางานและรายได้ในเมืองหลวง
แต่ไม่สามารถหาที่พักอาศัยดีๆ ได้ เพราะค่าที่อยู่อาศัยนั้นแพงมาก การจะเช่าอพาร์ทเมนต์หรือคอนโดดีๆ ต้องอาศัยเงินวางมัดจำก้อนใหญ่ ที่พักกึ่งใต้ดิน (พันจีฮา) แบบใน Parasite จึงเป็นทางเลือกแม้จะแทบไม่มีแสงส่องถึง หรือหาที่พัก ‘ซุกหัวนอน’ แบบโกชีวอนที่ไม่มีห้องน้ำในตัว มีเพียงเตียงและที่ข้างเตียง

เกาหลีใต้ก็ไม่เหมาะกับคนสูงวัยเช่นกัน นโยบายดูแลคนแก่ของเกาหลีใต้นั้นไม่จริงจังมากพอ ทำให้ผู้สูงวัยจำนวนมากกลายเป็น ‘คนไร้บ้าน’ ต้องยังชีพด้วยการเก็บขยะ หรือแม้แต่ขายบริการทางเพศตามสวนสาธารณะ

ฮ่องกง – ลึก ๆ คือสังคมที่ไม่เท่าเทียม

ปัญหาหลักของฮ่องกงสำหรับคนรายได้น้อย ก็คือ ‘ที่อยู่อาศัย’ เช่นกัน
ถ้าโกชีวอนของเกาหลีใต้แทบจะไม่มีที่วางของ ที่อยู่อาศัยของฮ่องกงที่คนรายได้น้อยพอจะหาได้ ก็คือ ห้องแบบ ‘โลงศพ’ ขนาดเพียง 5 ตารางเมตร ซึ่งถูกตัดแบ่งจากห้องปกติ

หากอยากอยู่อาศัยแบบพอมีที่ขยับตัว ค่าเช่าคอนโดมีเนียมก็อยู่ที่ราวๆ เดือนละหนึ่งแสนบาท

ปัญหาที่อยู่อาศัยที่ราคาสูงเสียดฟ้านี้ มาจากการที่ประชากรฮ่องกง 7.5 ล้านคน ต้องอยู่ในพื้นที่เมือง 285 ตารางกิโลเมตร ซึ่งคิดเป็นราวร้อยละ 26 ของพื้นที่ทั้งหมดเท่านั้น และประชากรที่ยากจนของฮ่องกง ก็มีสูงถึง 1 ใน 5 ของประชากรทั้งหมด

จากปัญหาที่ดูทับถมนี้ รัฐบาลฮ่องกงกลับขยับเส้นแบ่งความยากจนขึ้น ทำให้คนจนดูน้อยกว่าความเป็นจริง และชี้ว่าปัญหาความยากจนของประเทศ เป็นเพราะสังคมสูงวัยเพียงอย่างเดียว

เม็กซิโก – กับวิกฤตที่อยู่อาศัยที่มีมาอย่างยาวนาน

บ้านกระดาษอาจดูน่าสนุกสำหรับเราในวัยเด็ก

แต่ในเม็กซิโกประชากร 34 ล้านคน ต้องใช้ชีวิตและอาศัยอยู่ใน ‘ห้องกระดาษ’ หรือห้องที่สร้างจากกระดาษแข็งและพืชจำพวกกก แม้การมีที่อยู่อาศัยที่ดีจะเป็นหนึ่งในสิทธิขั้นพื้นฐานที่ถูกบรรจุลงในรัฐธรรมนูญของเม็กซิโก แต่การเข้าถึงสินทรัพย์เหล่านั้นกลับยังเป็นเรื่องยาก

จริงๆ แล้ว GDP ของเม็กซิโกโตเป็นอันดับ 15 ของโลก แต่ประชาชนมากกว่าครี่งหนึ่งของประเทศกลับยังยากจน เพราะปัญหารวยกระจุก

ขนาดที่ว่า มูลค่าของทรัพย์สินของคนที่รวยที่สุดในเม็กซิโก – คุณ Carlos Slim คิดเป็น 5% ของ GDP ในปี 2014 เพราะธุรกิจของ Calos กวาดส่วนแบ่งตลาดออนไลน์ของประเทศไปถึง 70%